Pałac Poznańskiego. Akademia Muzyczna
Siedziba Akademii Muzycznej przy Gdańskiej 32 to dawny pałac, którego pierwszym właścicielem był Karol Poznański, syn Izraela Poznańskiego, założyciela największego łódzkiego przemysłowego imperium.
Poznański wprowadził się do niego na początku XX wieku. Jak mieszkał, można sobie dobrze wyobrazić, dzięki temu, że wnętrza, skądinąd pięknie odnowione, zachowały się w dużej części w oryginalnym kształcie.
Miłośnicy filmowej Łodzi znają rezydencję głównie z „Ziemi Obiecanej” Andrzeja Wajdy. To przed nią Karol Borowiecki (Daniel Olbrychski) usiłuje otrzeźwić Moryca Welta (Wojciech Pszoniak), żeby przekazać mu wiadomość o podwyżce ceł na bawełnę. Kiedy Moryc łapie w końcu kontakt z rzeczywistością, z radości wskakuje na ogrodzenie.
Wewnątrz budynku zaaranżowano mieszkanie Hermana Bucholca (Andrzej Szalawski) oraz kantor w jego fabryce. To tu dochodzi do rozmowy Borowieckiego z von Hornem (Piotr Fronczewski).
– Czym pan jesteś tutaj?
– Praktykantem kantorowym.
– To nie skończysz pan tej praktyki, jak mi się zdaje.
– Mnie jest wszystko jedno.
– Ale nam nie jest wszystko jedno. Nam. Fabryce. W której pan jesteś jednym z miliona kółek (…)
W innej scenie von Horn wykrzykuje Bucholcowi na odchodne: „Milczeć ty złodzieju, ty chamska mordo. Proszę mi nie przerywać… Ja mówię. Horn mówi. I pan będzie mnie słuchał, dopóki tu będę mówił (…)”
Z kolei pałacowy ogród to sceneria przyjęcia u Kesslera (Zbigniew Zapasiewicz), które przekształca się w orgię. Kiedy kręcono zdjęcia ogrodzenie było oblepione gapiami obserwującymi urodziwe statystki, które – po rozgrzaniu się alkoholem – poszły na całość. „Tak wczuły się w atmosferę, że porozbierały się bardziej niż należało. Trzy czwarte materiału poszło do kosza, bo nie nadawało się na ekran” wspominał scenograf Andrzej Haliński.
W orgii wystąpił także tygrys, ale w przeciwieństwie do dam nie był szczególnie zainteresowany swoją rolą. Zamiast agresywnie reagować na hałasy statystów, głęboko zasnął. Haliński: – Kessler miał drażnić tygrysa, by w ten sposób zrobić wrażenie na prządce, którą chciał uwieść. A ten za nic nie chciał rozewrzeć paszczy, więc w końcu trzeba było zrobić dokrętkę we Wrocławiu. Już z kompletnie innym tygrysem.
Pałac Karola Borowieckiego pojawił się również poza nominowanym do Oscara arcydziełem. W „Awanturze o Basię” Marii Kaniewskiej stał się kawiarnią, której stałym bywalcem był pisarz Stanisław Olszowski (Jerzy Duszyński), przypadkowy opiekun tytułowej bohaterki. Film zrealizowany w 1959 r. na podstawie powieści Kornela Makuszyńskiego przyniósł reżyserce Brązowego Lwa na Festiwalu Filmowym w Wenecji.
Z kolei w serialu „Kariera Nikodema Dyzmy” Jana Rybkowskiego (1980) wejście do Akademii było wejściem do Hotelu Europa, gdzie miał miejsce bankiet, od którego zaczyna się kariera tytułowego bohatera (Roman Wilhelmi). Sam bankiet nakręcono jednak w innym miejscu – w willi Zygmunta Richtera przy Stefanowskiego 19. Siedzibie uczelni przyszło też udawać przed kamerą szpital. Stało się tak w „Tam i z powrotem” Wojciecha Wójcika (2001) z Januszem Gajosem i Janem Fryczem w rolach dawnych członków Podziemia chcących uciec z PRL. Grany przez Gajosa wybitny lekarz opuszcza Szpital, przecina aleję 1 Maja, wchodzi do bramy znajdującej się po drugiej stronie ulicy. Scenariusz filmu, którego akcja toczy się w 1965 roku w Łodzi, napisali łodzianie – Anna i Maciej Świerkoccy.