25 kwietnia zaprosiliśmy na spotkanie z Grzegorzem Rogowskim, autorem publikacji „Skazane na zapomnienie. Polskie aktorki filmowe na emigracji”.

Naszym gościem był także Michał Pieńkowski, autor wstępu do książki poświęconego przedwojennemu kinu. Polskie przedwojenne gwiazdy ekranu były prawdziwymi celebrytkami: miały talent, urodę, bogactwo oraz były uwielbiane przez tłumy. Po wojnie otrzymały wyrok, który skazał je na życie w zapomnieniu, tysiące kilometrów od ojczyzny. Wrzesień 1939 roku dla wielu polskich gwiazd filmowych okazał się ostatnim aktem w filmowej karierze. Również po wojnie nowa władza skutecznie postarała się o to, aby w filmie nie było miejsca dla sanacyjnych diw. Wiele z nich zdecydowało się na emigrację, gdzie zderzyły się z nieznaną im dotąd prozą życia.

W 2015 roku Grzegorz Rogowski przemierzył ponad 12 tysięcy kilometrów odwiedzając Nowy Jork, Rochester, San Francisco, San Jose, w poszukiwaniu śladów życia bohaterek – gwiazd przedwojennej polskiej kinematografii, które wybuch II Wojny Światowej skłonił do emigracji. Dotarł do rodzin aktorek, spisał ich wspomnienia i zebrał bezcenne zdjęcia dokumentujące prywatne życie zapomnianych w kraju artystek.

– Myślałem, że zmieszczę w książce opowieści o losach kilkudziesięciu pań. Materiału jednak zgromadziłem tak dużo, że musiałem zdecydować się na ograniczenie liczby bohaterek. Zależało mi także ogromnie na położeniu nacisku na ich prywatne życie – dla mnie postać, którą opisuję, to przede wszystkim Człowiek, w mniejszym stopniu przedstawiciel tej czy innej profesji – mówił Rogowski.

Autor skupił się na losach siedmiu aktorek, m.in.: Jadwigi Smosarskiej, Nory Ney, Leny Żelichowskiej, Renaty Radojewskiej. Książka jest obszerną opowieścią o kulisach życia teatralnego i filmowego w międzywojennej Polsce.

– A produkcja filmowa wyglądał wówczas nie tylko inaczej niż współcześnie, ale także inaczej niż w ościennych krajach. Finansowanie tak niepoważnej rzeczy za jakie uważano wówczas filmy wymagało wiele pomysłowości i hartu ducha – opowiadał Pieńkowski, na co dzień pracownik Filmoteki Narodowej.

Spotkaniu towarzyszył pokaz filmu Doktór Murek w reżyserii Juliusza Gardana, w którym zobaczyliśmy  bohaterki książki m.in. Norę Ney i Janinę Wilczównę.