14 marca  otworzyliśmy wystawę poświęconą wydarzeniom marca 1968 r. Naszym gościem była Maria Zmarz-Koczanowicz – reżyserka filmów dokumentalnych.

Rocznica wydarzeń marcowych jest ważna dla wszystkich, Polaków i Żydów, chociaż tak odmienne wydają się być nasze perspektywy. W istocie jednak, jak pokazało dzisiejsze spotkanie, nasza pamięć o tamtych wydarzeniach  zbiega się dziś w tym samym punkcie. Wzruszamy się, współodczuwamy, dzielimy się tworząc wspólnotę ludzi, którzy otwarcie rozmawiają o historii, o błędach i wypaczeniach, a nade wszystko o tym, czego można w przyszłości uniknąć.

– Edukacja wydaje mi się dziś najważniejsza – mówiła na spotkaniu Maria Zmarz-Koczanowicz. – W innych krajach były programy walku z antysemityzmem. A myśmy z tym zostali. Nic dziwnego, że to potem wybucha w sposób zupełnie niekontrolowany – stwierdziła reżyserka podkreślając wagę spoczywającej na kolejnych pokoleniach odpowiedzialności. W tym kontekście relacje, które zostały nagrane specjalnie z okazji wystawy, wzruszające wspomnienia, historyczne zdjęcia i dokumenty mają wagę nie tylko sentymentalną…

***

Jerzy Hoffman, Andrzej Krakowski, Krzysztof Rogulski, Andrzej Titkow, Janusz Zaorski, Michał Dudziewicz, Jerzy Matula, Leon Kelcz – naoczni świadkowie opowiadają o Marcu 1968 roku w środowisku filmowym, ze szczególnym uwzględnieniem Łodzi i Szkoły Filmowej. Na wystawie będzie można zobaczyć nie tylko relacje Filmowców, ale także oficjalne dokumenty, fotografie (często unikatowe), plakaty.

„Jak wyglądałoby polskie kino, gdyby Andrzej Munk nie zginął w wypadku samochodowym? Na to nieraz zadawane pytanie można udzielić dość smutnej odpowiedzi, że nie jest wykluczone, iż tak samo, ponieważ w 1968 roku musiałby wyjechać z Polski, tak jak wielu filmowców żydowskiego pochodzenia, często niezwykle zasłużonych dla polskiego kina. Kraj na stałe opuścili m.in. Regina Dreyer, Edward Etler, Józef Fiałkowski, Władysław Forbert, Aleksander Ford, Zygmunt Goldberg, Dora Gromb, Ludwik Hager, Aleksander Hochberg, Tadeusz Jaworski, Andrzej Krakowski, Helena Lemańska, Jerzy Lipman, Marian Marzyński, Anatol Radzinowicz, Zygmunt Szyndler, Mieczysław Wajnberger, Kurt Weber. Do wyjazdu próbowano nakłonić także inne osoby, np. Jerzego Hoffmana, niektórych pozostawiono w spokoju. Ale losy poszczególnych osób, nierzadko tragiczne, nie stanowią jedynych konsekwencji wydarzeń roku 1968 w polskiej kinematografii. Co więcej, wszystko zaczęło się znacznie wcześniej.” – pisze Piotr Zwierzchowski.

Wstęp wolny

***

Po wernisażu porozmawiamy z Marią Zmarz-Koczanowicz, autorką dwóch filmów dokumentalnych o Marcu 1968. „Zwyczajny marzec” (wyświetlimy o godz. 16, czyli przed wernisażem) i „Dworzec Gdański” (po wernisażu o godz. 18).

***

Partnerami wystawy są:
Państwowa Wyższa Szkoła Filmowa, Telewizyjna i Teatralna im. Leona Schillera w Łodzi
Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny,
Wytwórnia Filmów Dokumentalnych i Fabularnych w Warszawie,
Wytwórnia Filmów Oświatowych (WFO)