Na wystawie przygotowanej w ramach Roku Awangardy – w stulecie awangardy w Polsce – prezentujemy twórczość trzech pokoleń rodziny Młodożeńców.

Jan Młodożeniec, światowej sławy plakacista, uznawany jest za jednego z pięciu – obok Henryka Tomaszewskiego, Jana Lenicy, Waldemara Świerzego i Romana Cieślewicza – „ojców założycieli” słynnej polskiej szkoły plakatu. Jego twórczość wyróżnia pogodny, niekiedy żartobliwy nastrój, ciepła paleta barw, świetne operowanie światłem i charakterystyczna tylko dla niego kreska.
Na wystawie sięgającej do prywatnych archiwów synów artysty: grafika Piotra Młodożeńca i malarza Stanisława Młodożeńca, prezentujemy prace na papierze, gwasze obrazujące codzienny proces twórczy Jana Młodożeńca.
W zbiorach Muzeum Kinematografii znajduje się ponad 100 oryginalnych plakatów z ogromnego dorobku Artysty. Najstarszy pochodzi z 1952 roku i powstał do filmu Spieniony nurt w reż. Antona Marinovicha. Wybrane z naszej kolekcji przez syna – Piotra – tworzą część ekspozycji uzupełniającą prywatne „Małe wielkie prace” o główny nurt twórczości Jana Młodożeńca, jakim był plakat filmowy. Są wśród nich charakterystyczne i znane plakaty do filmów: Dawno temu w Ameryce w reż. Sergio Leone, Konformista w reż. Bernardo Bertolucciego, New York, New York w reż. Martina Scosrese czy Blue Velvet w reż. Davida Lyncha. Jest także plakat do filmu Piotra Szulkina Ubu Król, który reżyser wykorzystał w 2003 roku, już po śmierci artysty. Jan Młodożeniec był zafascynowany postacią ze sztuki Alfreda Jarry, w latach 90. stworzył serię 40 portretów tytułowego Ubu Króla. Prezentujemy także rysunkowe mini-recenzje z premier filmowych, które drukowano na łamach „Filmu” i „Miesięcznika Literackiego”.
Ekspozycja została także wzbogacona o nowatorską poezję futurystyczną Stanisława Młodożeńca –  jednego z czołowych przedstawicieli awangardy w polskiej poezji XX wieku –  ojca Jana, dziadka Piotra i Stanisława. Wiersze poety czytają aktorzy: Iza Kuna, Edyta Jungowska  i Piotr Machalica.
Prezentujemy także prace artystyczne synów Jana: Stanisława i Piotra Młodożeńców. Na wystawie można zobaczyć obrazy Stanisława oraz obraz i animacje Piotra do wierszy dziadka.

Współorganizatorem ekspozycji jest Fundacja Editions Spotkania.

 Stanisław Młodożeniec (1895 – 1959)

Jest jednym z czołowych przedstawicieli awangardy w polskiej poezji XX wieku oraz prekursorem tego gatunku – związał się z ruchem futurystycznym na krótko po powrocie do kraju w 1918 roku. Podczas studiów polonistycznych na Uniwersytecie Jagiellońskim zaprzyjaźnił się z Bruno Jasieńskim i obaj dołączyli do środowiska Formistów. Wraz z Tytusem Czyżewskim rozpoczęli działalność na rzecz promowania nowego kierunku estetycznego w polskiej poezji w Krakowie. Założyli Klub Futurystów „Katarynka”, w ramach którego organizowano wieczory artystyczne w krakowskich kawiarniach. Wspólnie wydali również dwa manifesty futuryzmu – „Jednodńuwki futurystuw”.
Na początku 1921 roku wydał własny tomik „Kreski i futureski”. Po ukończeniu studiów w 1922 r. porzucił zespół futurystów i rozpoczął pracę nauczyciela. Jego warszawskim wychowankiem był Krzysztof Kamil Baczyński. Powrócił do publikowania swoich prac w 1925 r. kiedy ukazały się „Kwadraty” nakładem Koła Miłośników Książki.
Od lat 30. związany był z ruchem ludowym, wówczas powstały tomiki: „Niedziela” oraz eksperymentalne „Futuro – gamy i Futuro – pejzaże”. Po wybuchu II wojny światowej został powołany do wojska i, po ucieczce z obozu internowania na Węgrzech, przebył szlak bojowy przez Syrię, Palestynę i Egipt do Londynu. Działał w polskim rządzie na emigracji. Do kraju wrócił w 1957 roku nawiązując współpracę z Radiem Wolna Europa.
Stanisław Młodożeniec w słowach szukał przede wszystkim walorów fonicznych, wynajdował pokrewieństwa dźwiękowe między wyrazami, posługiwał się onomatopeją, uprawiał groteskę lub burleskę słowotwórczą.

Jan Młodożeniec (1929 – 2000)

Jeden z najwybitniejszych twórców polskiej szkoły plakatu. Autor ponad 400 plakatów, okładek książkowych, ilustracji, rysunków. Wybitny projektant graficzny i malarz. W latach 1948-55 studiował grafikę i plakat w Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Warszawie (przemianowanej później na Akademię Sztuk Pięknych) w pracowni prof. Henryka Tomaszewskiego, u którego uzyskał dyplom. Następnie rozwijał swój talent w przestrzeni grafiki użytkowej. Plakat filmowy stał się dla niego główną formą wypowiedzi artystycznej. Pierwszym był plakat do historycznego filmu Praga 1848, który zrobił w 1951 roku.
Jego prace tkwiły mocno w polskiej kulturze, zwłaszcza w folklorze. Posługiwał się prostymi środkami wyrazu, stając się przy tym mistrzem syntetycznej wypowiedzi. Rodzaj plakatu, jakim się zajmował, nazwał „plakatem osobowościowym”. W ramach tej postawy wykonywał ręcznie liternictwo wierząc, że tak namalowana litera jest mocniej zwarta z ideą kompozycji. Przez lata na łamach „Filmu” i „Miesięcznika Literackiego” drukowano jego rysunkowe komentarze kinowe, tzw. mini-recenzje z premier filmowych.
Prace Jana Młodożeńca znajdują się w zbiorach muzeów i w kolekcjach prywatnych na całym świecie, m.in.: w Museum of Modern Art w Nowym Jorku, Stedelijk Museum w Amsterdamie, Musée des Arts décoratifs w Paryżu czy Kunstbibliothek w Berlinie.

Stanisław Młodożeniec (ur. 1953)

Starszy syn Jana Młodożeńca. W latach 1972-1978 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, zdobył dyplom w pracowni malarstwa prof. Jacka Sienickiego. Do 1981 zorganizował trzy wystawy indywidualne w Warszawie i Poznaniu, wziął też udział w kilku wystawach zbiorowych. Od lat 80. pracuje głównie zagranicą. Nowy Jork – miasto, w którym mieszka i tworzy – stało się przedmiotem jego inspiracji artystycznych, czerpie także z twórczości wielkich artystów awangardowych i sztuki naiwnej. Od początku jego obrazy zarówno figuratywne, jak i abstrakcyjne utrzymane są w stylistyce neoekspresjonistycznej. Niektóre obrazy Stanisław Młodożeniec maluje z fotografii, oddając w realistyczny sposób utrwalone w ułamku sekundy chwile. Projektuje również plakaty.

Piotr Młodożeniec (ur. 1956)

Młodszy syn Jana Młodożeńca. Studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Studia malarskie rozpoczął pod kierunkiem prof. Teresy Pągowskiej, następnie w pracowni prof. Janusza Stannego studiował sztukę książki, a dyplom uzyskał w 1981 roku w pracowni plakatu prof. Henryka Tomaszewskiego. Zajmuje się wieloma dziedzinami sztuk plastycznych oraz audiowizualnych – od grafiki, rysunku i malarstwa poprzez ilustrację książkową i prasową, aż po tworzenie filmów animowanych oraz świetlnych kompozycji neonowych.
Piotr Młodożeniec jest twórcą znaku graficznego Coexistence, gdzie litera „C” to muzułmański półksiężyc, „X” Gwiazda Dawida, zaś „T” przedstawione jest w postaci chrześcijańskiego krzyża.

„Jan Młodożeniec. Małe wielkie prace”

20 kwietnia – 23 lipca 2017

Muzeum Kinematografii w Łodzi
Pl. Zwycięstwa 1